4 maart 2015
De vraag of Anton Pieck `kunst' is en Saskia Noort 'literatuur' zou vóór de late achttiende eeuw door niemand zijn begrepen. Kunst en literatuur in hun moderne, kwalitatieve en onderscheidende betekenis zijn pas toen ontstaan, in het denken van de Verlichting en van de Romantiek. Uit het esthetische debat van de Verlichting kwam de idee voort van een esthetische autonomie, de kunst als een onafhankelijk domein met eigen regels en wetten; de Romantiek voegde daar het engagement van de kunst aan toe.
Via diepgaande analyses van dichters en denkers als Shaftesbury, Baumgarten, Rousseau, Kant, Hamann, Hemsterhuis, Herder, Moritz, Schiller, Goethe, Schlegel, Novalis en vele anderen beschrijft Arnold Heumakers het ontstaan en de ontwikkeling van het romantisch-moderne kunstbegrip. Hij laat zien hoe autonomie en engagement - deze schijnbare tegenpolen - tot op de dag van vandaag bepalen hoe wij kunst en literatuur ervaren.
Arnold Heumakers (1950) is docent bij Algemene Cultuurwetenschappen en verzorgt dit jaar voor het laatst de collegereeks Cultuurbeschouwing, Autonomie & Engagement en Canon van de Europese Cultuur (samen met diverse collega’s). Zelf studeerde hij geschiedenis, voordat hij essays en kritieken ging schrijven voor de Volkskrant en het NRC.
'De esthetische revolutie' kan gezien worden als het magnum opus van zijn oeuvre. Eerder publiceerde Heumakers enkele essaybundels, waaronder 'Schoten in de concertzaal' (1993), 'De fatale cirkel' (1997) en 'De schaduw van de Vooruitgang' (2003).
Heumakers, A. 'De esthetische revolutie. Hoe Verlichting en Romantiek de kunst uitvonden.' Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2015. Onder andere bij Athenaeum Boekhandel te verkrijgen voor €39,90.
Interview Atheneum: www.athenaeum.nl/nieuws/13524/docentinterview-arnold-heumakers
Recensie Maarten Doorman: www.volkskrant.nl/boeken/toen-werd-de-kunst-romantisch~a3850289/